تاریخچه چوب

هر چند تاریخ مصرف چوب در ایران معلوم نیست ولی از خلال نوشت های محققان ، مورخان و باستان شناسان می توان استنباط کرد که در ایران عصر حجر استفاده از چوب مرسوم بوده و به نوشته گریشمن باستان شناس و ایران شناس معروف فرانسوی مردم بومی ایران که قرن ها قبل از مهاجرت آریایی ها در ایران می زیستند حدود 4200 ق.م که در شوش بدست آمده نشان می دهد یکی از کاربردهای استفاده از چوب برای ساخت وسایل نظیر نردبان در این دوره مرسوم بوده است. همچنین از بررسی قطعه یی چوبی که در یکی از معابر متعلق به 5000 ق.م در اطراف شهر فسا بدست آمده و نوع آن گلخونک تشخیص داده شده مشخص می شود که در آن زمان ایرانیان برای ساخت ابزارهای مختلف از چوب استفاده می کردند.در اکتشافات باستان شناسی چراغعلی تپه که در استان گیلان قرار دارد نیز ماکت گاو آهنی با دیرک بلند بدست آمده که نشان دهنده استفاده از چوب در ساخت گاو آهن و سایر وسایل کشاورزی هست. علاوه بر این تاریخچه مطالعه آثار مورخینی مانند هرودوت ، گزنفون ، کنت کورث استنباط می شود استفاده از چوب در دوره هخامنشیان 330 تا 550 ق.م بسیار مرسوم و متداول بوده است چنان که گزنفون در مورد سلاح های جنگی ایرانی به نیزه هایی که از چوب نوعی سنجد ساخته شده بود اشاره کرده و متذکر شده است ایرانیان برای فتح سارد از ارابه های چند محوره ی بزرگی که در وسط آن برجی چوبی برای استقرار تیر اندازان وجود داشته استفاده کرده اند. در همین دوره به غیر از ادوات جنگی برای صنعت کشاورزی ، کشتی سازی و خانه سازی نیز از چوب استفاده  می شد و نقش یک گاو آهن که مربوط به سال 400 ق.م است به خوبی تاریخچه استفاده از چوب در صنعت کشاورزی ایران را نشان می دهد. برخی از پژوهشگران نیز اضحار کرده اند که بعضی از پوشش های تخت جمشید چوبی بوده و بر اثر آتش سوزی از بین رفته است گروهی دیگر صریحا اضحار کرده اند که برای سقف بندی کاخ های شوش و تخت جمشید از چوب سدر لبنان استفاده شده است . پات یا پاد نام قدیمی چوب می باشد که در ایران باستان از آن استفاده می شده است.

سابقه کاربرد چوب در دوران باستان

از دوره سلوکیه مدارک قابل توجهی مبنی بر کاربرد استفاده از چوب در هنر و صنعت دوران باستان  در دست نیست در دوره اشکانی جز در مواردی مانند تیر و کمان سازی و سایر صنایع از جمله صنایع مرتبط با چوب از دوره هخامنشی ها عقب تر بوده است با این وجود علی رقم آنکه معماری این دوره به پای معماری دوره های پیش تر نمی رسد. کاربرد استفاده از چوب در ساختمان ها کاملا رواج داشته است. در دوره ساسانیان استفاده از کلاف های چوبی در میان دیوارها به ظاهر برای استحکام بخشیدن به دیوارها معمول بوده است همچنین در دوران باستان از چوب برای قالب سازی تاق خانه های چوبی و گنبدهای ابنیه استفاده می شده است . بهره گیری از چوب برای مصارف جنگی نیز در دوره ساسانی اهمیت ویژه ای داشته است چنانکه پیاده نظام از سپرهایی که با ترکه ساخته شده بود استفاده می کردند و در جنگ ها از منجنیق های بزرگ چوبی که به وسیله فیل های قوی هیکل حمل می شد بهره میگرفتند . بعد از ظهور اسلام کاربرد چوب در زمینه های مختلف از جمله در معماری ادامه یافت هنرمندان  ایرانی در دوره صدر اسلام آثار جالبی از خود بر جای گذاشتند که برای نمونه می  توان به درب ها و منبر مسجدی که به دستور ابومسلم خراسانی در نیشابور ساخته شد و بعدا به وسیله عمر بن لیث صفاری تکمیل شد اشاره کرد تاریخچه چوب در دوره سلجوقی نه تنها به استفاده از چوب در هنر و صنعت آن زمان مرسوم و متداول بوده بلکه به تزئین آن نیز توجه خاصی می شده است .